اگر یک یا چند دندان فردی کوچک تر از حد طبیعی باشند و یا شکل ظاهری برخی از دندان هایش با سایر دندان ها متفاوت باشد، اصطلاحا می گوییم آن فرد، به عارضه میکرودنشیا یا همان دندان کوتاهی دچار است. در دندانپزشکی به دندان های کوچک میکرودنت می گویند. میکرودنشیا عارضه ای بسیار رایج است که معمولا جدی گرفته نمی شود. همین الان اگر به جلو آینه رفته و دندان هایتان را چک کنید، ممکن است شما هم به این عارضه دچار باشید، در حالی که قبلا اصلا اطلاعی از این موضوع نداشته اید.

در واقع اگر میکرودنشیا در حجم و تعداد دندانهای مبتلا، اندک باشد، شاید خیلی مهم نباشد، اما اگر تعداد دندان های کوتاه و مبتلا به میکرودنشیا زیاد باشند، نمی شود به راحتی بی خیال آن شد. کوتاه بودن دندان در مقیاس زیاد، می تواند باعث آسیب سایر دندان ها گردد. همچنین میکرودنشیا، می تواند تاثیر زیادی در ظاهر دندانها و فرد داشته باشد. امروزه روش های بسیار زیاد و متنوعی برای درمان این عارضه کشف و ابداع شده است، اما قبل از درمان باید  دلایل کوتاهی دندان بررسی و شناخته شوند.

انواع دندان کوتاهی

دلایل کوتاهی دندان مختلف اند. برخی از این دلایل ژنتیکی و طبیعی و برخی دیگر عارضی و اکتسابی هستند. در موارد ژنتیکی، دندانهای کوتاه یا همان میکرودنت ها از همان سالهای اولیه نمایان و مشخص می شوند. اما گاهی اوقات کوتاهی دندان ها پس از چند سال خودش را نشان می دهد. برای پی بردن به دلایل کوتاهی دندان ابتدا باید انواع میکرودنشیا یا دندان کوتاهی را بشناسیم. دندانپزشکان به طور کلی میکرودنشیا را به سه گروه مختلف تقسیم می کنند.

الف: دندان کوتاهی محدود یا موضعی

اگر فقط یک دندان کوچکتر از دندان های دیگر باشد، به آن میکرودنشیای موضعی می گویند. میکرودنشیای موضعی را بیشتر در دندان سوم آسیاب یا همان دندان پیشین جانبی شاهد هستیم. این نوع از دندان کوتاهی بسیار رایج است و خیلی از افراد به آن دچار هستند. عکس العمل افراد در قبال این عارضه متفاوت است. برخی از افراد که به ظاهر خود اهمیت زیادی می دهند، خیلی فوری و با اهمیتی خاصی نسبت به درمان آن اقدام می کنند، در حالی که ممکن است گروهی دیگر تا پایان عمر هم اصلا از وجود این عارضه باخبر نشوند. البته گاهی دلیل میکرودنشیای موضعی، می تواند عارضه دیگری به نام همیاتروفی یا کوچک بودن یک طرف صورت نسبت به طرف دیگر باشد که در آن صورت باید جدی گرفته شده و درمان شود.

ب: دندان کوتاهی وسیع یا گسترده

بر خلاف نوع اول، این نوع از دندان کوتاهی بسیار نادر است. اگر بیشتر دندانهای فرد، کوتاه تر از حد نرمال و طبیعی باشند، و فقط یک یا چند دندان اندازه و حالت طبیعی داشته باشند، می گوییم فرد دچار میکرودنشیای وسیع است. می توان میکرودنشیای وسیع را یک عارضه و حتی بیماری دانست که نیاز به پیگیری و درمان دارد. دلایل این عارضه متفاوت هستند. اما در بیشتر مواقع سندرم داون و یا انجام پرتودرمانی یا شیمی درمانی در سنین رشد می توانند از دلایل پیدایش دندان کوتاهی وسیع در دندانها به شمار روند.

ج: دندان کوتاهی نسبتا عمومی

این عارضه زمانی رخ می دهد که  اندازه تعدادی از دندان های فک بالا با دندانهای فک پایین کمی متفاوت باشد،. دندان کوتاهی نسبتا عمومی، نوعی عارضه ژنتیکی به حساب می آید. به این ترتیب که شخص دندان های فوقانی را از یکی از والدین و دندان های زیرین را از دیگری به ارث برده است. این عارضه هم در حالت عادی نباید خیلی جدی گرفته شود، مگر اینکه مشکلات دیگری را ایجاد کند. مثلا موجب سایش برخی دیگر از دندان ها شود.

دلایل دندان کوتاهی

دلایل کوتاهی دندان همانطور که اشاره شد، متفاوت هستند. دلایل ژنتیکی و مادر زادی، ساییدگی بر اثر عادت دندان قروچه، کوتاه شدن بر اثر لب پریدگی، درمان های غیر معمول، برخی بیماری های خاص و ساییده شدن بر اثر  گذر عمر و کهولت سن از جمله این دلایل است. در ادامه توضیحی مختصر درباره هریک از این دلایل داده خواهد شد.

1-دلایل ژنتیکی و مادرزادی

گاهی برخی از دندان ها به طور ژنتیکی و مادرزادی کوتاه تر از بقیه هستند. همانطور که اشاره شد، دندان کوتاهی (دندان کوتاهی نسبتا عمومی) ارتباط مستقیمی با وراثت و ژنتیک دارد. به این ترتیب که برخی از دندانها به یک طرف از والدین و برخی دیگر به طرف دیگر می روند. در این حالت ممکن است جنس، ابعاد و اندازه دندان ها متغیر باشد.

2-ساییدگی بر اثر دندان قروچه

دندان قروچه عادتی است که در برخی از افراد وجود دارد. شاید درک این رفتار برای افرادی که دچار این عادت نیستند، خیلی راحت نباشد، اما دندان قروچه می تواند باعث ساییدگی و تغییر اندازه برخی از دندان ها شود.

بیشتر بخوانید: سفید شدن دندان

3-جنس دندان

جنس دندان هم از دلایل کوتاهی دندان به حساب می آید. ریشه برخی از دندان ها به سرعت تحلیل رفته و موجب کوتاه شدن دندان می شود. البته این تحلیل می تواند دلایل مختلفی داشته باشد ولی در این بین نمی توان تاثیر جنس دندان را نادیده گرفت.

 

4- دندان کوتاهی بر اثر لب پریدگی

گاهی دلایل کوتاهی دندان شکستگی مختصر و لب پریدگی برخی از دندان ها است. ممکن است حتی بعضی اوقات در لحظه اتفاق، متوجه موضوع نشویم، ولی بعدا ببینیم که مثلا قسمتی از دندان پریده است. دندان عضو حساسی به حساب می آید و گاهی ممکن است با کوچکترین ضربه ای آسیب دیده و بشکند. البته جنس دندان ها هم در این باره تاثیر زیادی دارد.

5- دندان کوتاهی بر اثر برخی بیماری ها و درمانهای خاص

برخی از روش های درمانی از جمله شیمی درمانی و پرتو درمانی می توانند بر رشد دندان تاثیر بگذارند. در صورتی که از این روش ها برای درمان برخی از بیماری ها در دوران کودکی استفاده شود، ممکن است اندازه برخی از دندان ها در بزرگسالی کوتاه تر از بقیه باشد. همچنین در برخی بیماری ها از جمله سندرم داون گاهی مشاهده می شود که اندازه دندانها متفاوت هستند.

6-لیفت لثه

گاهی کوتاهی دندان نه از خود دندان، بلکه از رویش بافت لثه روی آن ناشی می شود. به این عارضه لیفت لثه می گویند. در واقع لیفت لثه به خودی خود باعث بزرگ یا کوچک شدن دندان نمی شود، اما می تواند ظاهر برخی از دندان ها را کوچک و یا بزرگ نشان دهد.

7-کوتاه شدن دندان بر اثر کهولت سن

گذر عمر و پیری هم می تواند از دلایل کوتاهی دندان باشد. دندانها در معرض تغییر دائمی هستند و مسلم است که این تغییرات می توانند گاهی باعث تغییر در اندازه و کوتاهی برخی از دندان ها شوند.

البته دلایل دیگری هم ممکن است موجب کوتاه شدن دندان شوند که در اینجا به بیان همین موارد اکتفا می کنیم.

روش‌های درمان دندان کوتاهی

گفتیم دندان کوتاهی یا میکرودنشیا در برخی از موارد نیاز به درمان خاصی ندارد. اما اگر مشکل ایجاد کرد و یا به هر دلیلی، شخص تصمیم به درمان این عارضه بگیرد، می توان از روش های مختلفی برای درمان آن استفاده کرد. برخی از روش های درمان به شرح ذیل هستند.

استفاده از کامپوزیت‌

دندانپزشکان می توانند با توجه به رنگ و حالت دندان شخص، از انواع کامپوزیت برای درمان دندان های کوتاه استفاده کنند. کامپوزیت ها انواع مختلفی دارند و بنا به سلیقه فرد و تشخیص دندانپزشک انتخاب می شوند.

استفاده ازروکش دندان

روکش های سرامیکی یا پرسلن هم می توانند روش خوبی برای جبران کوتاهی دندان باشند، مخصوصا که طول عمر بالایی هم داشته و موجب زیبایی دندان نیز می شوند. البته در این روش گاهی لازم است، دندان کمی تراشیده شود.

استفاده از تاج دندان

مزیت استفاده از این روش این است که تمام دندان را پوشش می دهد ولی در عوض نمی توان برای دندان های خیلی کوچک از روش تاج استفاده نمود. جنس تاج استفاده شده در این روش درمانی معمولا از سرامیک است.

استفاده از لیزر

این روش فقط معمولا در مواردی که لیفت و رویش لثه موجب بزرگ یا کوتاه نشان داده دندان می شود، مورد استفاده است. خصوصیت استفاده از این روش این است که بدون عمل جراحی و خونریزی، قسمت های اضافه لثه برداشته می شود.